Program wczesnego wykrywania i profilaktyki cukrzycy.
Program realizowany jest we wszystkich przychodniach SZPZLO Warszawa Praga-Północ. Celem programu jest zwiększenie świadomości i wiedzy na temat cukrzycy, zmniejszenie występowania czynników ryzyka, wczesne wykrycie choroby, szybkie rozpoczęcie leczenia oraz profilaktyki powikłań.
Do udziału w programie zapraszamy osoby, które:
- ukończyły 60 r. życia
- mieszkają na terenie województwa mazowieckiego
- nie były wcześniej diagnozowane w kierunku cukrzycy
W ramach programu wykonywane są następujące badania:
- oznaczenie glikemii
- oznaczenie hemoglobiny glikowanej u osób z wynikiem glikemii równej i wyższej od 200mg/dl
- pomiar wskaźnika BMI ( waga, wzrost)
- pomiar wskaźnika WHR ( talia, biodro)
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi
Program finansowany w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Cukrzyca jest jedyną chorobą nie zakaźną, która została uznana przez ONZ jako choroba epidemiczna. Światowa Organizacja Zdrowia umieściła ją wśród najpoważniejszych zagrożeń naszego wieku. Chorobę rozpoznaje się najczęściej dopiero wraz z pojawieniem się jej powikłań. Zazwyczaj stopień zaawansowania cukrzycy jest już na tyle duży, że prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Cukrzyca jest to przewlekła choroba metaboliczna, której podstawowym objawem jest podwyższony poziom cukru (glukozy) we krwi.
Cukrzycę dzieli się na:
- cukrzyca typu I: nazywana również cukrzycą insulino zależną, na ogół dotyczy osób poniżej 30 r.ż. z genetycznymi predyspozycjami. Jedynym możliwym leczeniem tej choroby jest podawanie insuliny oraz właściwe odżywianie i aktywny tryb życia.
- cukrzyca typu II: nazywana również cukrzycą insulino niezależną, na ogół dotyczy osób w wieku starszym z genetycznymi predyspozycjami. Jest często konsekwencją nadwagi, otyłości. Przyczyną cukrzycy typu II jest pierwotna oporność na insulinę, co prowadzi do mniejszego wykorzystania glukozy w mięśniach i w wątrobie. Cukrzyca typu II przebiega łagodniej niż cukrzyca typu I i często bezobjawowo, co jest przyczyną późnego zdiagnozowania choroby, kiedy już pacjent cierpi na powikłania chorobowe. Początkowo leczenie tej choroby opiera się na stosowaniu odpowiedniej diety, dostosowanego do możliwości chorego wysiłku fizycznego oraz doustnych leków (przeciwcukrzycowych).Często, z czasem, potrzebne jest także przejście na zastrzyki z insuliną.
- cukrzyca ciężarnych: cukrzyca po raz pierwszy rozpoznana w ciąży, występuje do momentu urodzenia dziecka. W grupie kobiet z cukrzycą ciężarnych istnieje wyższe ryzyko zachorowania w przyszłości na cukrzycę niż u kobiet, u których ta choroba nie występowała. Leczenie cukrzycy ciężarnych powinno być prowadzone w wyspecjalizowanych ośrodkach ginekologiczno-diabetologicznych.
- cukrzyca wtórna: to najbardziej zróżnicowana etiologicznie grupa cukrzycy. Charakterystyczne dla tej postaci są współistniejące z cukrzycą inne zaburzenia.
Najczęstsze przyczyny cukrzycy wtórnej można podzielić na:
- polekowe, po stosowaniu niektórych leków,
- niektóre choroby gruczołów dokrewnych -choroba i zespół Cushinga, akromegalia, nadczynność tarczycy, guz chromochłonny nadnerczy, guz wydzielający glukagon,
- genetycznie uwarunkowane choroby przemiany materii,
- choroby trzustki: przewlekłe zapalenie trzustki, rak trzustki, stan po operacyjnym usunięciu trzustki,
- cukrzyca na tle niedostatecznego i wadliwego odżywiania (występuje w krajach, w których niedożywienie i głód są powszechne).
Objawy wskazujące na możliwość rozwoju cukrzycy typu II:
- zmniejszenie masy ciała - glukoza krążąca we krwi jest wydalana przez nerki z moczem, nie przechodzi do wnętrza komórek. Komórki muszą szukać innego źródła energii, którym jest tkanka tłuszczowa w konsekwencji następuje w bardzo krótkim czasie zdecydowany, niespodziewany spadek masy ciała,
- cukromocz (glikozuria), nadmierne stężenie glukozy w moczu,
- wielomocz (poliuria), obecność cukru w moczu powoduje absorpcję wody, co przejawia się dużą ilością oddawanego moczu,
- wzmożone pragnienie - wzmożone pragnienie jest wynikiem poliurii,
- chorobliwie wzmożony apetyt (polifagia)
- ogólne osłabienie,
- pojawienie się zmian ropnych na skórze oraz stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych,
- świąd skóry.
Powikłania cukrzycy.
Główną przyczyną przewlekłych powikłań cukrzycy jest utrzymujący się przez długi czas zbyt wysoki poziom glukozy we krwi (hiperglikemia) oraz zbyt wysoki poziom białka HbA1c. Dodatkowo na powikłania wpływają uwarunkowania genetyczne, nadciśnienie, hiperinsulinizm, palenie tytoniu i zaburzenia lipidowe.
Powikłania dzielimy na dwie kategorie:
- uszkodzenie małych naczyń krwionośnych (mikroangiopatię)
- uszkodzenie dużych naczyń krwionośnych (makroangiopatię).
Do przewlekłych powikłań powstałych na skutek uszkodzenia małych naczyń krwionośnych zalicza się:
- uszkodzenie siatkówki (retinopatia) - to uszkodzenie narządu wzroku związane ze zmianami w siatkówce, która jest odpowiedzialna za odbieranie bodźców wzrokowych. Jej uszkodzenie powoduje upośledzenie widzenia,
- uszkodzenie nerek ( nefropatia) - to uszkodzenie kłębuszków nerkowych, odpowiedzialnych za filtrowanie krwi i usuwanie z organizmu zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Nefropatia cukrzycowa prowadzi do niewydolności nerek. Na początku obserwuje się zwiększone wydalanie albumin w moczu. Następnie wydalane są większe ilości białka w moczu. Zwykle w tym stadium pojawia się nadciśnienie tętnicze.
W kolejnym etapie następuje stopniowy wzrost stężeń mocznika i kreatyniny we krwi. W najbardziej zaawansowanych stadiach nefropatii konieczne jest przeprowadzanie dializ. Istnieje także możliwość przeszczepienia nerki,
- uszkodzenie nerwów (neuropatia) - objawy neuropatii mogą być różnorodne i zależą od tego, które nerwy są uszkodzone. Najczęściej występuje polineuropatia obwodowa, która objawia się bardzo charakterystycznym uczuciem palenia i pieczenia stóp i dłoni, głównie w godzinach nocnych. U chorych z neuropatią częściej dochodzi do powstania stopy cukrzycowej.
Do przewlekłych powikłań powstałych na skutek uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych zalicza się:
- choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) - jest spowodowana zwężeniem tętnic wieńcowych odpowiedzialnych za ukrwienie serca. Znacznie częściej występuje u chorych na cukrzycę. Choroba ta może doprowadzić do zawału serca. Jej objawy są charakterystyczne - występują bóle (palące, piekące) za mostkiem, początkowo zwykle po wysiłku fizycznym. Niektórzy diabetycy mogą nie odczuwać żadnych dolegliwości wskazujących na tę chorobę,
- choroba niedokrwienna kończyn dolnych - wywołana jest miażdżycą tętnic. Początkowo objawia się bólami nóg w czasie chodzenia. W przypadku bardziej nasilonych zmian miażdżycowych może dochodzić do martwicy dystalnych (obwodowych) części stopy (palce, pięta),
- choroba naczyń mózgowych - jest spowodowana zaburzeniami ukrwienia mózgu. Może doprowadzać do przejściowych niedowładów (przemijające ataki niedokrwienne) oraz do udaru mózgu. Przy udarze mózgu występują niedowłady i porażenia (np. kończyn).
